2022-06-16

PIERWSZY POLSKI MOTOCYKL - LECH

Sokół to bez wątpienia najbardziej znany, w historii polskiej motoryzacji jednoślad. Wielu

fanów motoryzacji jest pewnych, że to właśnie on lub jego protoplasta CWS M55 był

pierwszym polskim motocyklem. Otóż nie! Wyprzedził go produkowany w Opalenicy, nie

wszystkim znany Lech.

 

W okresie międzywojennym z motocykli korzystało głównie wojsko, policja i wiele innych

państwowych instytucji.  W tym okresie polska motoryzacja w zasadzie nie istniała. Jak

wiadomo, po zakończeniu I wojny światowej w 1918 roku nasz kraj dopiero co odzyskał

niepodległość, tworzony był nowy rząd, a gospodarka powoli się odbudowywała. W związku

z tym tereny Rzeczpospolitej okupowane latami, zaniedbane ziemie polskie borykały się z

wieloma problemami. Oprócz głównych jakim było rolnictwo oraz słabo rozwinięty przemysł

pozostawała jeszcze kwestia słabo rozwiniętej infrastruktury drogowej.

 

Dopiero w późniejszych latach 20-lecia międzywojennego Polacy wzięli się za odbudowę

swojej ojczyzny. Dopiero w późniejszych latach 20-lecia międzywojennego zaczęły

powstawać fabryki, tworzyć się zakłady pracy, zostały odbudowane drogi oraz powstawały

nowe. Wszystko to działo się w bardzo szybkim tempie, mimo, że w kraju wciąż panowała

bieda.

 

Jedną z powstałych w latach 30 fabryk była fabryka LECH Pierwsza Fabryka Motocykli w

Polsce, której stworzenie możliwe było dzięki inicjatywie stworzonej przez inżyniera

Władysława Zalewskiego oraz przemysłowca Wacława Sawickiego. Firma oficjalnie

powstała 1 stycznia 1929 roku i już kilka miesięcy później motocykle LECH wystawiane były

na Targach Poznańskich. Mimo, że motocykl konstrukcyjnie pasował idealnie do okresu jego

narodzin, tak wiele rozwiązań w nim zastosowanych kryło w sobie innowacyjność i

oryginalność. Jednymi z takich rozwiązań było użycie lekkich stopów do produkcji bloku

silnika oraz tłoków, smarowanie pod ciśnieniem oraz założenie rolkowych łożysk na czopach

wału korbowego.

 

Motocykl sam w sobie był prosto i solidnie skonstruowany. Sercem tej maszyny by silnik o

mocy 500 cm3 z cylindrami założonymi pod 42-stopniowym kątem, a moc jaką była w stanie

rozwinąć to 5 KM. Co więcej jednoślad osiągał prędkość 75 km/h co było naprawdę niezłym

wynikiem.

 

Pomimo skromnych zasobów zakładów produkcyjnych, starano się aby jak największa liczba

części była tworzona w kraju. Import ograniczał się do niezbędnych podzespołów, np.

instalacji elektrycznej, która kupowana była od renomowanej firmy Bosch, łańcuchów

napędowych czy gaźników. Pozostałe elementy zakupywano lokalnie, ramy  dostarczała

Sosnowiecka Fabryka Rur i Żelaza SA a odlewy cylindrów silnika, które przyjeżdżały z

niedalekiego miasta Poznań.

 

Motocykle Lech zyskiwały na popularności dzięki udziałowy w zawodach sportowych.

Mimo, że nie zawsze znajdywały się na podium były w stanie osiągnąć bardzo wysokie

wyniki. W 1930 roku model Lecha został ulepszony, w miejscu dotychczasowego hamulca

taśmowego znalazł się hamulec bębnowy, zmieniono ramę oraz zbiornik paliwa zastąpiono

tym nakładanym.

 

Motocyklami zainteresowało się również wojsko. Zaczęto na motocyklach Lech prowadzić

testy wojskowe i mimo, że były one dosyć krótkie oraz przeprowadzone na zbyt małej ilości

pojazdów to spotkały się one z pozytywną oceną. Dzięki temu współpraca rozpocząć się

miała w 1932 roku, a jednoślady z Opalenicy miały uzupełniać zasoby ciężkich motocykli w

armii krajowej.

 

Niestety współpracę zaburzył światowy kryzys. Choć produkowane motocykle były na

bardzo wysokim poziomie jakościowym tak stosowane  nich rozwiązania okazały się zbyt

kosztowne. Na nic zdały się również podejmowane przez Władysława Zalewskiego próby

przyciągnięcia kapitału czy nawet przekształcenia firmy w spółkę akcyjną.

 

Mimo, że dokładna ilość wyprodukowanych w Opalenicy jednośladów nie jest znana to

szacuje się, że z zakładu wyjechało około kilkudziesięciu sztuk. Złymi wieściami jest również

to, że żaden z egzemplarzy nie przetrwał do dzisiejszych czasów. Mimo to egzemplarz Lecha

możemy oglądać w postaci pomnika, który stanął w miejscu byłych zakładów, w Opalenicy.